Սելինը
«Միշտ վախեցել եմ այնքան դատարկ լինել, որ չունենամ, ընդհանուր առմամբ, գոյություն ունենալու որևէ լուրջ պատճառ»։
Յուրաքանչյուր գիրք կամ գրող իրեն կարդալու համապատասխան տարիքն ունի: Սելին կարդում են հասուն տարիքում․ հասուն լինելը, սակայն, այս դեպքում՝ դեռ բավարար չէ։
Սելին չեն կարդում սյուժեի համար․ նրան կարդում են իր անհատակ խորության, լեզվի, սարկազմի, ոճի համար...Բառերը սահմանափակ են` Սելինի գրականությունը՝ անեզր ու անչափելի։
Մի գրող (Էմիլ Սիորան) ժամանակին ասել է` «Հեղինակը, որ պատրաստվում է գրել սերունդների համար, բանի պետք չէ: Գրողը չպետք է իմանա` ում համար է գրում։
Վստահ եմ` Սելինը չի գրել` մտքում ունենալով գալիք սերունդներին, չի գրել նաև փառքի, ճանաչման կամ վաճառվելու համար․ Սելինը գրել է այն, ինչ ցանկացել կամ զգացել է` առանց պատկերացնելու իր ընթերցողին:
Սելինի գործերը (նրա գործերի մասին խոսելիս առաջինը մտքումդ, անկասկած, «Ճամփորդություն գիշերից անդին» վեպն է հայտնվում) սպանում են ընթերցողին․ սպանում են իրենցում խտացված հոռետեսության մեծ չափաբաժնով, ցինիզմի հասնող սուր հումորով, անչափելի, անսահման խորությամբ։ Այնքան հիասքանչ կերպով են, սակայն, դա անում։ Ու արդյո՞ք չպետք է որակյալ գրականությունը ինչ-որ կետում սպանի ընթերցողին, որպեսզի այն կարդալուց հետո նոր որակի ընթերցող «լույս աշխարհ գա»։
Վեպը հասարակական շոկ է առաջացրել` իր հակահայրենասիրական բնույթի, անթաքույց ցինիզմի ու հասարակական նորմերի դեմ նրա արհամարհանքի պատճառով: («Բանտից գոնե մարդիկ կենդանի են դուրս գալիս․ պատերազմից առհասարակ չեն վերադառնում։ Մնացյալը լոկ բառերն են»)։
Խոսակցական լեզվի հետ միասին Սելինը ֆրանսիական գրականություն տեղափոխեց նաև այդ լեզվի կրողներին: Նրանց բոլորի համար, սակայն, Սելինը դաժան պատիժ էր մտածել. նրանք բոլորը դատապարտված էին մահվան․ հույս չկար...Հույս չկար ոչ ոքի, նույնիսկ՝ իր համար...
Սելինը ոչ միայն խոսքի ու ոճավորման ականավոր վարպետ է, այլ նաև հզոր մենախոսությունների հեղինակ: Նրա ստեղծագործություններում դրանք հաճախ ամենամեծ տեղն են զբաղեցնում՝ փոխարինելով տեսարանների՝ մեկը մյուսին հաջորդելու դասական «սովորությանը»։ Վերը նշվածի վառ օրինակներ են «Դղյակից դղյակ», «Հյուսիս», «Ռիգոդոն» ստեղծագործությունները, որոնցում Սելինը գրեթե ամբողջական մենախոսությունների միջոցով հանճարեղ կերպով ընթերցողներին է փոխանցում ոչ միայն ժամանակի բարքերը, այլ նաև ժամանակի նյարդը։ Այդ նյարդը հենց ինքը՝ Սելինն է։
Սելինին հաջողվեց ոչ միայն անգերազանցելի ու նոր ոճ ստեղծել ֆրանսիական գրականության մեջ, այլ նաև իր անձի շուրջ ստեղծել մի կերպար, որը նույնպես մինչ օրս անգերազանցելի է մնում։
Սելինը չի վախենում ծաղրել ինքն իրեն․ մերկացնում է իր արատները` առանց տարակուսելու, սուր ու անխնա` իր կերպարի միջոցով բացահայտելով մարդկային էությունը:
Վեպի ողջ ընթացքում, թվում է՝ գլխավոր հերոսը շարունակ վախենում է։ Ընթերցողը, սակայն, պիտի կռահի ձեւացնո՞ւմ է հեղինակը՝ ինքն իրեն դաժանաբար քննադատելու և իր կերպարը ավելի վատը ներկայացնելու իր սովորությամբ, թե՞ իրոք այդպես է:
Վեպում Սելինը դաժան ծաղրի է ենթարկում մարդկային արատները, ինչում նրան օգնել է գրողի իր սուր օպտիկան և իր անսովոր խորաթափանցության շնորհիվ կարողացել կերտել հավերժական կերպարներ:
Սելինը Մարսել Պրուստի ժամանակակիցն է, եւ իրեն հակապրուստական է համարում` բացահայտորեն հակադրվելով նրա հղկված դասական շարադրանքին ու ոճին: Նշվածը, սակայն, չի խանգարել, որ նրանց անունները կողք կողքի հանդես գան` համարվելով 20-րդ դարի ֆրանսիական գրականության տիտաններ:
